76 dzieci, 71 członków rodzin i 52 osadzonych rodziców – tak w liczbach przedstawia się tegoroczna edycja projektu Game with Mum&Dad , zrealizowanego w zakładach karnych w Krakowie, Tarnowie, Nowym Wiśniczu i Trzebini, a także po raz pierwszy w Pińczowie (woj. świętokrzyskie). Ale nie o liczby tu chodzi. Gra z mamą i tatą to wyjątkowy mecz, w którym futbol jest pretekstem i przestrzenią do kontaktu dzieci z osadzonym rodzicem oraz wzmacniania osłabionych więzi rodzinnych. Międzynarodowa inicjatywa została przeniesiona na polski grunt przez Małopolskie Stowarzyszenie Probacja, które zaangażowało do współpracy zakłady karne, Małopolski Związek Piłki Nożnej, a od tego roku również Świętokrzyski ZPN.
Istotą działań prowadzonych w ramach projektu jest organizacja widzenia rodzinnego w formie meczu piłki nożnej, w którym biorą udział osadzeni z danego zakładu karnego i ich bliscy. Mecze odbywają się na terenie zakładu lub na obiektach sportowych na zewnątrz – w zależności od możliwości i warunków. Po zakończonej rywalizacji (wynik jest zawsze remisowy!) uczestnicy biorą udział w pikniku, animacjach, rozmawiają i wspólnie spędzają czas.
A wszystko z myślą o tym, że każde dziecko powinno mieć możliwość utrzymywania kontaktu i budowania więzi z rodzicem, niezależnie od miejsca jego pobytu. Nawet wtedy, gdy tym miejscem jest zakład karny. Zapewnienie rodzinom takiej możliwości to główny cel projektu. Natomiast jego sercem jest przekonanie, że sport, a zwłaszcza piłka nożna, może być narzędziem przywracania bliskości, budowania wspomnień i dawania nadziei.
Dla dzieci osób przebywających w zakładach karnych wspólna gra to często wyjątkowy, długo wyczekiwany moment „normalności”, z dala od krat i mało komfortowej więziennej sali widzeń. Dla samych osadzonych to dodatkowo istotna część procesu resocjalizacji. Jak podkreślają pracownicy służby więziennej, powrót do społeczeństwa jest możliwy tylko wtedy, gdy taka osoba ma dom, rodzinę i wsparcie, kiedy ma do kogo wracać.
Jaka w tym rola dla związku piłki nożnej? Choć umiejętności piłkarskie i wynik meczu to kwestie drugorzędne, obecność zawodowych trenerów i sędziów znacząco podnosi rangę rozgrywanych spotkań. To kolejny element podkreślający rolę i wagę tego jednego dnia meczowego, który wygląda inaczej niż wszystkie inne spędzone w więzieniu, stanowi namiastkę życia rodzinnego, motywację do zmiany, narzędzie do budowania wspólnoty rodzinnej. I takie wsparcie zapewniali przedstawiciele Małopolskiego Związku Piłki Nożnej, którzy wzięli udział w pięciu wydarzeniach zorganizowanych w jednostkach penitencjarnych na terenie Małopolski w sierpniu 2025 roku.
– Ten projekt doskonale wpisuje się w kierunek działań Małopolskiego Związku Piłki Nożnej – otwartość na różne grupy społeczne, niezależne od wieku, formy czy umiejętności. W piłkę może grać każdy, z korzyścią dla zdrowia i sprawności fizycznej, ale sport niesie ze sobą o wiele więcej: daje wolność, poczucie wspólnoty, buduje relacje. To wartości nie do przecenienia i jako związek chcemy wspierać takie inicjatywy, które wykorzystują futbol do budowania lepszej przyszłości – mówi Bartosz Ryt, prezes Małopolskiego Związku Piłki Nożnej.
Trenerzy i sędziowie z Małopolskiego ZPN: Mariusz Krupa, Paweł Węgrzyn, Dariusz Siekliński, Krystian Stec, Kacper Ślusarek, Dawid Będkowki i Marek Hohenauer zadbali o fachową obsługę sportową i nadali każdemu wydarzeniu autentyczny, sportowy charakter. To oni prowadzili rozgrzewki, tłumaczyli zasady fair play, czuwali nad bezpiecznym i płynnym przebiegiem gry, a na zakończenie spotkań z uśmiechem rozdawali pamiątkowe upominki uczestnikom meczów w Tarnowie-Mościcach, Nowym Wiśniczu, Trzebini i Krakowie.
Opinie i reakcje uczestników nie pozostawiają wątpliwości co do wartości projektu. Na pytanie: czy takie inicjatywy pomagają wzmacniać więzi w rodzinie, odpowiadali bez wahania, że “(…) wspólne aktywności pozwalają na normalność i zaangażowanie nieobecnego na co dzień rodzica w życie dziecka”, “Na takich spotkaniach dzieci odczuwają to jako zabawę i czas rodzinny nie czując, że są w miejscu, w jakim są”, “Radość dziecka jest bezcenna i jest łatwiej znosić rozłąkę”, a dla skazanych to “(…) możliwość spotkania się z rodziną oraz lepsze przygotowanie do wolności”.
Tegoroczna edycja pokazała, że wspólna gra potrafi przełamać codzienną rozłąkę. Dla dzieci to cenna chwila bliskości, a dla dorosłych możliwość wejścia w rolę, za którą tęsknią.
Wyjątkowa inicjatywa, jaką jest projekt Game with Mum & Dad, ma swój początek we Włoszech, gdzie od 2015 roku są organizowane mecze piłkarskie między osadzonymi rodzicami a ich dziećmi. Inspiracją było proste, dziecięce marzenie i słowa chłopca wypowiedziane do taty, którego odwiedzał w więzieniu: Tato, jak wyjdziesz, to zagramy razem mecz. Dzięki wsparciu sieci Children of Prisoners Europe (COPE), akcja objęła swoim zasięgiem większość krajów europejskich. W 2023 roku do inicjatywy dołączyła Małopolska, gdzie projekt jest realizowany przez Małopolskie Stowarzyszenie Probacja, we współpracy m.in. z Małopolskim Związkiem Piłki Nożnej.
Więcej o projekcie na stronie internetowej: https://www.gamewithmum-dad.org/the-game/
fot. Paulina Bąbol/ Małopolskie Stowarzyszenie Probacja
